kalendarz roku szkolnego
agachroszcz 2023-08-15 20:13 | kalendarz roku szkolnego W Y Ż S Z A S Z K O Ł A G O S P O D A R K I W B Y D G O S Z C Z Y Autorzy pracy: Jolanta Chlebowska-Kasztelan, Agnieszka Chroszcz, Agnieszka Czyżowska-Czekaj, Marta Domagała, Mariola Duda, Barbara Gajda, Aneta Halabowska, Izabela Hutorowicz, Karol Jaworz-Dutka, Katarzyna Kamyczura, Joanna Konior, Katarzyna Krzywak, Marta Lis, Anna Makuła, Marta Marczak, Monika Musiał-Taźbirek, Katarzyna Myrdko, Ksenia Onyszkanycz-Przybyła, Anna Partyka, Agata Piotrowska, Dorota Pitala, Ewa Polcyn, Iwona Puchała, Anita Radecka, Aneta Rapacz Ewa, Siek, Ewa Sobota, Aleksandra Stężała, Anna Szarafińska-Kamińska, Agnieszka Wątorek, Paulina Zacłona Temat pracy: Kalendarium - dobre praktyki wspomagające integrację społeczną, kulturalną i edukacyjną obcokrajowców w Polsce praca zbiorowa tom I P R A C A P O D Y P L O M O W A Praca wykonana pod kierunkiem mgr Marioli Wacławik STUDIA PODYPLOMOWE Dydaktyka języka polskiego jako obcego B y d g o s z c z , k w i e c i e ń 2 0 2 3 1 Redakcja i skład dokumentu: Jolanta Chlebowska-Kasztelan, Anna Szarafińska-Kamińska Korekta: Karol Jaworz-Dutka Druk: Monika Musiał-Taźbirek 2 Spis treści WSTĘP ...................................................................................................................................... 3 Rozdział I .................................................................................................................................. 5 Projekt edukacyjno-wychowawczy ........................................................................................ 6 Rozdział II JESIEŃ ............................................................................................................... 26 1. Dorota Pitala Pierwszy dzień jesieni ............................................................................ 27 2. Jolanta Chlebowska-Kasztelan Chłopcy w naszej klasie. Dzień Chłopaka. ................ 40 3. Agnieszka Wątorek Nasi domowi ulubieńcy. 4 października Światowy Dzień Zwierząt. 50 4. Anita Radecka Dziś jest Dzień Nauczyciela, dzień radości i wesela… Jak obchodzimy Dzień Edukacji Narodowej?................................................................................................. 63 5. Anna Partyka, Katarzyna Krzywak Dlaczego obchodzimy Dzień Wszystkich Świętych? 66 6. Anna Partyka, Katarzyna Krzywak „Zaduszki”, czyli co? ......................................... 72 7. Marta Domagała Wszystkich Świętych i Zaduszki, czyli jak pamiętamy o zmarłych. ... 77 8. Anna Makuła Tradycje polskie związane z Zaduszkami z wykorzystaniem tekstów literackich. – W Zaduszki Joanny Kulmowej i Dziady cz. II Adama Mickiewicza.............. 84 9. Marta Domagała Polskie Święto Niepodległości – 11 listopada................................. 104 10. Aneta Halabowska Skąd jesteś? 16 listopada Dzień Tolerancji. ........................... 106 11. Marta Lis Niepodległość – powód do dumy. .......................................................... 113 12. Marta Lis Jak powstaje artykuł prasowy? Niepodległa Polska. ............................. 116 13. Katarzyna Myrdko 21. listopada Dzień Życzliwości i Pozdrowień. ....................... 118 14. Anna Partyka, Katarzyna Krzywak Poznajemy wróżby katarzynkowe. ................. 125 15. Anna Partyka, Katarzyna Krzywak Zabawy i wróżby andrzejkowe. ...................... 128 3 W S T Ę P Nauczanie języka polskiego jako obcego jest niełatwym wyzwaniem. Nie tylko uczeń, ale także nauczyciel musi być w pełni zaangażowany w ten proces. To właśnie nauczyciel powinien wiedzieć, czym dla osoby uczącej się jest jednoczesne przyswajanie i posiadanie kilku kodów językowych. Wielojęzyczność jest zjawiskiem wzbogacającym, czyni z jednostki osobę doskonalszą i wszechstronniejszą, przy czym daje możliwość komunikowania się za pomocą wielu systemów językowych. Nadzwyczaj interesujące jest zagadnienie relacji między językiem i kulturą. Język jest narzędziem komunikacji, które niezbicie tworzy kulturę, nadając jej kształt spójnej całości, choć tak naprawdę jej elementy, rozpatrywane pojedynczo, mogą funkcjonować bez języka, lecz to w nim tak naprawdę zostały stworzone. Nauczyciele języka polskiego jako obcego to niewątpliwie ambasadorzy kultury polskiej, których misją jest wprowadzanie uczniów nie tylko w świat samego języka, ale także wszelkich jego składowych, które wpływają na kompetencje językowe oraz kształtują językowy i pozajęzykowy obraz świata. Zebrane w niniejszej pracy konspekty lekcji poświęcone są różnym świętom i ważnym wydarzeniom obchodzonym w Polsce i są poukładane chronologicznie zgodnie z kalendarzem roku szkolnego. To nie tylko zadania i ćwiczenia kształtujące kompetencje językowe, ale również, a może nawet przede wszystkim rozwijające kompetencję kulturową. Współcześnie głównym celem nauczania języka obcego jest rozwijanie kompetencji komunikacyjnej uczących się, definiowanej jako umiejętność posługiwania się systemem językowym w konkretnych sytuacjach.1 „Kompetentny użytkownik języka umie bowiem zdobywać i przekazywać informacje w mowie i piśmie w sposób poprawny i odpowiedni w danej sytuacji.”2 Odwołując się do tych słów, staraliśmy się, aby różne wydarzenia w kalendarzu roku szkolnego stały się pretekstem do rozwijania wszystkich ważnych kompetencji, do rozmowy, komunikacji, a także były przy tym interesującą lekcją polskiej kultury, zwyczajów i tradycji. 1A. Seretny, E. Lipińska, ABC metodyki nauczania języka polskiego jako obcego, Kraków 2005, s.15 2 H. Komorowska, Metodyka nauczania języków obcych, Warszawa 2002, s.9 4 Biorąc pod uwagę nasze dotychczasowe doświadczenia, a także umiejętności i wiedzę zdobyte w toku studiów podyplomowych, nasze lekcje przeznaczamy dla różnych grup – zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych, a także dla różnych poziomów od A1 do B2. Mamy nadzieję, że niniejsza praca będzie wsparciem i inspiracją dla nauczycieli języka polskiego jako obcego i posłuży do tworzenia ciekawych spotkań z uczniami, które na długo pozostaną w pamięci. 5 R o z d z i a ł I Projekt edukacyjno-wychowawczy 6 Projekt edukacyjno-wychowawczy Ewa Sobota Integracja uczniów emigrantów z Ukrainy ze społecznością szkoły podstawowej. I. W projekcie biorą udział: 1. Uczniowie z Ukrainy z klas od 4-8 lub oddziału przygotowawczego. 2. Uczniowie polskiej szkoły reprezentowani przez przedstawicieli Samorządu Uczniowskiego z klas 4-8. 3. Pedagog szkolny, wychowawcy klas, asystenci międzykulturowi. *Projekt można realizować z dowolnymi grupami uczniów-emigrantów w szkołach podstawowych. II. Czas projektu: 1-2 godziny w tygodniu przez cztery do pięciu tygodni Projekt powinien być realizowany co najmniej po trzech tygodniach pobytu uczniów z Ukrainy w szkole. Wynika to z konieczności wykorzystania tego czasu na odnalezienie się dzieci w nowej sytuacji, poznania organizacji zajęć, nauczycieli, asystenta międzykulturowego, pedagoga szkolnego, pomieszczeń szkolnych. W tym czasie dzięki współpracy wychowawców i pedagogów uczniowie powinni poczuć się bezpiecznie w nowym środowisku. Czas ten jest potrzebny również pedagogom na poznanie i obserwację uczniów z Ukrainy, rozmowy z ich rodzicami oraz na wstępną analizę ich potrzeb i zorganizowanie w miarę możliwości fachowej opieki psychologicznej. III. Cele projektu: 1. Zintegrowanie uczniów z Ukrainy z uczniami polskimi w szkole podstawowej. 2. Przygotowanie uczniów z oddziału przygotowawczego do nauki w szkolnych oddziałach klasowych. IV. Cele szczegółowe: 1. Rozwijanie poczucia bezpieczeństwa uczniów emigrantów. 7 2. Rozwijanie potrzeby przynależności i akceptacji przez rówieśników. 3. Przygotowanie uczniów cudzoziemców do funkcjonowania w polskiej szkole. 4. Budzenie tolerancji, poszanowania innego człowieka pod każdym względem. 5. Wyzbywanie się poczucia uprzedzeń i stereotypów. 6. Przeciwstawianie się wszelkiej dyskryminacji wobec innych. 7. Budzenie empatii i szacunku dla drugiego człowieka. 8. Pielęgnowanie własnych narodowych tradycji i dzielenie się nimi. 9. Umożliwienie uczniom odnoszenia sukcesów. 10. Wskazanie pracowników szkoły, którzy są kompetentni w dostarczeniu pomocy uczniom z Ukrainy. V. Przewidywane problemy związane z realizacją projektu: 1. Nieznajomość przez uczniów z Ukrainy języka polskiego. 2. Stan psychiczny uczniów z Ukrainy, który jest wynikiem często dramatycznych przeżyć oraz niepewnością w obecnej sytuacji. 3. Wiek dojrzewania dzieci. VI. Etapy realizacji projektu: 1. Przygotowanie polskich uczniów do realizacji projektu i współpracy z kolegami z Ukrainy. 2. Gry i zabawy integracyjne. 3. Warsztaty integracyjne. 4. Spotkanie międzykulturowe. Prezentacja własnej tradycji, obyczajów i kultury narodowej. 5. Zapoznanie uczniów z Ukrainy z Krakowem oraz gra terenowa. 6. Podsumowanie projektu. Sformułowanie planu samopomocy koleżeńskiej w nauce, udziału w imprezach i uroczystościach szkolnych dzieci z Ukrainy. Etapy realizacji projektu. 1. Przygotowanie do realizacji projektu Spotkanie z pedagogiem. 8 Przedstawiciele Samorządu Uczniowskiego oraz przedstawiciele klas biorą udział w spotkaniu z pedagogiem i asystentem międzykulturowym, aby móc poznać trudności emigrantów i możliwości wspierania nowych kolegów z Ukrainy. Na spotkaniu zostaną wykorzystane materiały własne, filmy. Pedagog wyświetla filmik (10 min.) zrealizowany przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę pt. Porozmawiajmy o wojnie w Ukrainie. Filmik przekazuje racjonalne podejście do wojny na Ukrainie. W przekazie film informuje, jak należy wyeliminować u siebie lęk w związku z obecną sytuacją. Pedagog szkolny przedstawia uczniom temat spotkania i powody realizacji projektu. Powołując się na wiedzę i informacje uczniów na temat trwającej wojny w Ukrainie, proponuje, aby zastanowić się wspólnie co mogą czuć i jakie mogą mieć trudności koledzy z Ukrainy w naszej szkole. Uczniowie zapisują na tablicy słowa; lęk, niepewność, rozpacz, samotność, smutek, zagubienie, bezsilność, obawa przed kontaktem z polskimi kolegami, obawa o przyszłość, strach o rodzinę, poniżenie, niezrozumienie języka Polaków w mowie i piśmie, nieznajomość pomieszczeń szkolnych, budynku, personelu i ich funkcji, miejscowości, norm i zwyczajów szkolnych. Pedagog prosi o głośne przeczytanie słów z tablicy oraz o wpisanie ich do przygotowanej tabeli: Emocje Umiejętności lęk, niepewność, rozpacz, samotność, smutek, zagubienie, bezsilność, obawa przed kontaktem z polskimi kolegami, obawa o przyszłość, strach o rodzinę, poniżenie nierozumienie j. polskiego, nieznajomość pomieszczeń szkolnych, budynku szkoły, pracowników i ich funkcji, nieznajomość miejscowości, nieznajomość norm i zwyczajów szkolnych Pedagog prosi o podkreślenie tych emocji i umiejętności, w obrębie których my realnie możemy pomóc. Uczniowie prowadzą dyskusję i zaznaczają wybrane emocje i umiejętności. Pedagog prosi uczniów, aby zastanowili się, w jaki sposób powinni się zachowywać i pomagać, żeby nie urazić kolegów emigrantów. Uczniowie i pani pedagog proponują zasady, według których podejmą działania. 9 Zasady komunikacji: - będą się witać z koleżankami i kolegami, - będą towarzyszyć, a nie narzucać się, - we wspólnych zabawach i działaniach nie będą wypytywać o przeżycia i przeszłość, - będą empatyczni. Zasady działań: - wyznaczą przewodników po budynku szkoły i powiedzą, do kogo się należy zwracać w potrzebie, - po uzgodnieniu z nauczycielami, skserują potrzebne im strony z podręczników i ćwiczeń, - zaoferują spotkanie po zakończeniu lekcji, - zaangażują się w projekt integracyjny, - podpiszą pomieszczenia szkolne napisami w j. ukraińskim, - zawieszą na korytarzu tablicę informacyjną dla dzieci z Ukrainy, którą będą uzupełniać na bieżąco z asystentem międzykulturowym. Pedagog udostępnia 10-minutowy filmik na youtube: https://www.youtube.com/watch?v=z0I2iuC5m8w Treść filmu: młody mężczyzna z Ukrainy podaje w sposób humorystyczny 10 przykładów tego, co zaskoczyło go po przyjeździe do Polski. Pedagog puentuje film np.: są między nami różnice, ale to nie przeszkadza we wspólnym spędzaniu czasu i nauce. Pedagog przedstawia plan zajęć integracyjnych. Uczniowie komentują i podają pomysły do ewentualnej modernizacji planu. 2. Gry i zabawy integracyjne a) „Wąż z imionami.” Na podłodze w pomieszczeniu jest rozciągnięta lina. Grupa uczniów polskich i ukraińskich ma się ustawić wzdłuż liny, biorąc pod uwagę swoje imiona. Ustawiają się zgodnie z alfabetem. Powinni ze sobą współpracować. Ułatwienie to tablica multimedialna z wyświetlonym polskim alfabetem i pomoc asystenta. Ułatwienia wprowadzamy w miarę trudności, z jakimi spotkają się uczniowie. 10 Na koniec zabawy asystent międzykulturowy wywołuje pary uczniów, które mają tak samo na imię, ale inaczej wymawiamy imiona np.: Аліса - Alicja, Антон - Antek, Андрій - Andrzej, Петро – Piotr, Павло - Paweł, Ірина – Irena, Марія – Maria, Юля -.Julia, Софія - Zofia, Катерина - Katarzyna b) Zabawy z chustą animacyjną klanza; Kolory – chusta klanza leży na podłodze. Wszyscy biegają w dowolnych kierunkach, a na hasło stają jak najszybciej na wymienionym przez prowadzącego kolorze. Tańcząca chusta – falowanie chustą w rytm muzyki. Sztorm – chusta animacyjna jest rozciągnięta pomiędzy uczestnikami zabawy. Wsypuje się na nią piłeczki, a zadaniem grupy jest zrobić sztorm, potrząsając chustą tak, by piłeczki podskakiwały, ale nie spadły poza chustę. Piłka do dziury – trzymający chustę wachlują nią tak, aby położona na niej piłeczka wpadła do otworu na środku. Czy masz ten kolor? – uczestnicy zabawy chodzą po obwodzie chusty w czasie, gdy gra muzyka. Kiedy muzyka milknie, zatrzymują się i szukają na sobie elementu w tym kolorze. Kto tak jak ja… – kolejno każdy uczestnik zabawy mówi zdanie „Kto tak jak ja…” np. ma zielone oczy, ma dwie siostry, lubi czytać. Osoby, które identyfikują się tym stwierdzeniem, zamieniają się miejscami. Spadochron – wszyscy energicznie poruszają chustą w górę i w dół. Na raz, dwa, trzy wypuszczają chustę jak najwyżej i przebiegają pod nią na drugą stronę, by następnie ją złapać. Czyja to dłoń/stopa? – kilka osób wchodzi pod chustę trzymaną przez pozostałych na wysokości bioder. Jedna z nich wyciąga dłoń lub stopę przez dziurę na środku. Zadaniem grupy jest odgadnąć, czyja to część ciała. c) Zabawa konstrukcyjna „Wieża – dźwig” Do zabawy jest potrzebna gra o tej samej nazwie. Gra polega na budowaniu wieży z drewnianych klocków. Zadanie uczestników nie jest jednak proste, liczy się tutaj przede wszystkim doskonała współpraca. Każdy z zawodników trzyma w ręce sznurek, na jego końcu znajduje się dźwig, którym należy unosić klocki tak, by powstała z nich wieża. Każdy musi poruszać 11 sznurkiem w taki sposób, by wieża się nie zawaliła. Ręce muszą dotykać tylko sznurka, nie można pomagać sobie w inny sposób! W czasie gry dzieci muszą ściśle współpracować. Grę można zastąpić innymi grami konstrukcyjnymi do wykorzystania w grupie. d) Budujemy most W sali stawiamy dwie pary krzeseł w odległości 2 metrów. Przygotowujemy papier, sznurki, wstążki, taśmy klejące, patyczki. Uczniowie dzielą się na dwie grupy polsko-ukraińskich uczniów. Ze zgromadzonych materiałów grupy budują między krzesłami most, po którym będzie można przetoczyć gumową piłkę. Zadanie wykonywane jest na czas. e) Współpracujemy Uczniowie pracują w grupach polsko-ukraińskich i wypełniają razem kartę pracy. Mogą wykorzystywać do rozwiązania zadań komputer lub telefon. Po wykonaniu karty pracy, uczniowie odczytują definicje pojęć „tolerancja”, „współpraca” w języku polskim i ukraińskim. Karta pracy w Załączniku nr 1. Na koniec warsztatów integracyjnych pedagog z asystentem międzykulturowym przedstawia plan organizacji wspólnej uroczystości prezentującej swoje narody. Uczniowie przygotowują prezentację z pedagogiem, asystentem międzykulturowym lub z wychowawcami. 3. Warsztaty integracyjne Na tym etapie można zaproponować zorganizowanie warsztatów dla uczniów. Propozycje spotkań integracyjnych poza szkołą: - warsztaty robienia pizzy, 12 - wyjście na kręgle. *Warsztaty poza szkołą może sfinansować Rada Rodziców, Dyrektor szkoły, udział w programach miejskich np. PROGRAMU WSPARCIA SAMORZĄDÓW UCZNIOWSKICH #SU-w-ak lub sponsorzy Spotkania zorganizowane w szkole: - zawody sportowe, - zajęcia plastyczne, - zajęcia taneczne. Zajęcia organizowane w szkole mogą być przygotowaniem do następnego etapu projektu – spotkania międzykulturowego. *Aby przeprowadzić zajęcia profesjonalnie w dostosowanych pomieszczeniach można skorzystać ze współpracy z Młodzieżowym Domem Kultury. 4. Spotkanie międzykulturowe Uczniowie realizujący projekt ze szkoły podstawowej spotykają się z uczniami z Ukrainy. W spotkaniu biorą udział pedagog, asystent i zaproszeni goście; dyrektor, wychowawcy, pozostali uczniowie z klas, rodzice uczniów ukraińskich. Sala, w której odbywa się spotkanie, jest udekorowana symbolami narodowymi krajów, ilustracjami i przepisami popularnych potraw w danym kraju, zdjęcia zespołów muzycznych, których słuchają uczniowie, tablicami ze zwrotami grzecznościowymi i innymi zwrotami często używanymi wśród uczniów. Wywieszone są również mapy miasta Krakowa i zdjęcia obiektów, w których są centra informacji lub instytucje przydatne rodzinom emigranckim. Na kartkach znajdują się adresy mailowe instytucji, które wspomagają rodziny z Ukrainy. Uczniowie ubrani są odświętnie. Na stołach przygotowane są wypieki sporządzone przez mamy polskich i ukraińskich uczniów lub inne potrawy. Jedna z uczennic jest ubrana w strój krakowski i częstuje krakowskimi obwarzankami. Spotkanie prowadzi Samorząd Uczniowski. Na scenie pojawiają się na przemian dzieci z Ukrainy i Polski, które udostępniają prezentacje na tablicy multimedialnej na temat: 13 - tradycje i święta w naszych rodzinach, - popularne potrawy, - zabytki/historyczne miejsca, - sławni ludzie (malarze, pisarze, poeci, kompozytorzy, naukowcy, piłkarze, zespoły muzyczne itp.), - popularna muzyka dla młodzieży, - ulubione gry komputerowe, - czym się interesujemy, co robimy w wolnym czasie, - inne tematy zaproponowane przez uczniów. Uczniowie śpiewają zaproponowane i przygotowane przez siebie piosenki., W czasie poczęstunku uczniowie starają się rozmawiać na swobodne tematy. Przewodniczący Samorządu Uczniowskiego zaprasza dzieci z Ukrainy na wycieczkę na Rynek Krakowski. *Uczniowie porozumiewają się po polsku z wykorzystaniem mimiki i gestów, po angielsku, z pomocą asystenta międzykulturowego. *Podstawowe zwroty polsko-ukraińskie w tabeli do wykorzystania (Załącznik nr 2). *Należy z dużą empatią i zrozumieniem podejść do tematu prezentacji przez uczniów z Ukrainy swoich miejsc zamieszkania, zabytków, które być może już nie istnieją ze względu na toczącą się wojnę. Uczniowie sami powinni dokonać wyboru materiałów do prezentacji. 5. Zapoznanie uczniów emigrantów z Krakowem oraz gra terenowa Pedagog szkolny organizuje wycieczkę z co najmniej 5 opiekunami i asystentem międzykulturowym. Uczniowie mają przygotowane krótkie informacje na temat zabytkowego Rynku, Sukiennic, Kościoła Mariackiego, Wieży Ratuszowej, pomnika Adama Mickiewicza. Mogą je zaprezentować w j. polskim lub j. angielskim. Asystent międzykulturowy rozdaje te informacje przetłumaczone na j. ukraiński. Uczniowie prezentują przygotowane informacje, stojąc przy adekwatnych zabytkach. Następnie uczniowie dzielą się na 5 grup. Każda grupa dostaje zadanie odnalezienia na Rynku wyznaczonych miejsc zgodnie z mapką do gry (Załącznik nr 3 i 4). Asystent międzykulturowy udziela dodatkowych wskazówek w j. ukraińskim. Grupy z opiekunami udają się na poszukiwanie obiektów. Po wykonaniu zadań w terenie, uczniowie kończą wycieczkę i udają się na teren szkoły. Otrzymują w prezencie mapę miasta Krakowa. 14 *Opiekunami w czasie wycieczki mogą być wychowawcy świetlicy, bibliotekarz, rodzice. Można zmniejszyć ilość grup. Wtedy jedna grupa będzie poszukiwała więcej niż dwóch miejsc na Rynku. 6. Podsumowanie projektu. Sformułowanie planu samopomocy koleżeńskiej w nauce, udziału w imprezach i uroczystościach szkolnych dzieci z Ukrainy W spotkaniu podsumowującym projekt biorą udział; pedagog szkolny, asystent międzykulturowy, przedstawiciele Samorządu Uczniowskiego, przedstawiciele uczniów z Ukrainy. Pani pedagog zaczyna spotkanie podziękowaniem za zaangażowanie się uczniów w realizację projektu oraz wywołuje dyskusję pytaniami: Co było dla Was atrakcyjne, przyjemne w czasie projektu? Co mogliśmy zrobić inaczej? Uczniowie biorą udział w swobodnej rozmowie. Podsumowują projekt, wyciągają wnioski. Następnie planują dalsze działania związane z planem pomocy koleżeńskiej dla obcojęzycznych kolegów. Proponują, aby informacje dotyczące samopomocy koleżeńskiej z konkretnych przedmiotów były umieszczone na powieszonej tablicy informacyjnej dla uczniów z Ukrainy. Przedstawiają łączników, którzy będą wspierać uczniów w konkretnych sprawach. Przewodniczący Samorządu Uczniowskiego przedstawia plan uroczystości i imprez w szkole w ciągu roku szkolnego. Prosi, aby uczniowie z Ukrainy dopisali swoje terminy świąt narodowych i rodzinnych. Plan ten zostanie wywieszony na tablicy informacyjnej. W system informacyjny zostaje włączony asystent międzykulturowy. Podsumowanie: Przedstawiłam propozycję projektu integracyjnego uczniów polskich i ukraińskich w polskiej szkole podstawowej na bazie własnych doświadczeń. Nie podawałam ilości uczniów, grup ani dokładnie ich wieku w propozycji gier, zabaw, konkursów. Zasady gier i zadań do wykonania w projekcie są bardzo elastyczne i można modyfikować według własnych warunków. Projekt też można realizować z samym 15 oddziałem przygotowawczym lub tylko z uczniami znajdującymi się w poszczególnych klasach. W akapitach z gwiazdką przedstawiłam alternatywne rozwiązania i praktyczne rady dotyczące organizacji poszczególnych etapów. Realizacja projektu integrującego dzieci z polski i emigrantów ma niewymierne korzyści w funkcjonowaniu nie tylko pojedynczych uczniów, ale i całej szkoły. Uczniowie obcojęzyczni otrzymują pomoc, szacunek, pewność siebie i akceptację. Uczniowie polscy mogą rozwijać samorządność na terenie szkoły, zdolność do empatii, poszerzać wiedzę, dostrzegać swoją wartość, widzieć efekty swojej pracy i spotkać nowe koleżanki i kolegów. Przeprowadzenie projektu będzie sukcesem pod warunkiem: 1. Zaangażowania się dyrekcji szkoły i kadry nauczycielskiej oraz Samorządu Uczniowskiego 2. Zrozumienia i empatii wobec uczniów emigrantów w czasie wszystkich działań. Bibliografia: 1. Joanna Biegaj, Podstawowe zwroty po ukraińsku i słówka (plus wymowa)”, https://mamotoja.pl/aktualnosci/podstawowe-zwroty-po-ukrainsku-33966-r1/, dostęp: 01.02.23 r. 2. Fundacja DajemyDzieciomSile, Porozmawiajmy o wojnie w Ukrainie, https://www.youtube.com/watch?v=nFTWd4hCPwQ, dostęp: 01.02.23 r. 3. Instrukcja do gry Chusta Klanza / płachta animacyjna i edukacyjna. 4. Instrukcja do gry integracyjnej „Wieża – Dźwig”. 5. Anna Majchrowska-Bar, Gra terenowa „Krakowski Rynek”. 6. Mapy google – zrzuty mapek, dostęp: 01.02.23 r. 7. Nieidealny blog, Szok kulturowy w Polsce. Różnica między Ukrainą, a Polską, https://www.youtube.com/watch?v=z0I2iuC5m8w, dostęp: 01.02.23 r. 16 Załącznik nr 1 Współpracujemy !!! Співпрацюємо!!! W razie trudności możecie korzystać z komputera. В разі потреби можеш користуватись компютером. 1. Narysuj i pokoloruj flagę Ukrainy i Polski. 1. Намалюй та розфарбуй прапор України та Польщі. Ukraina Україна Polska Польща 2. Dopisz stolicę 2. Допиши назву столиці UKRAINA – Україна - POLSKA – Польща - 17 3. Zaznacz na mapie Europy Ukrainę na żółto i Polskę na czerwono. 3. Познач на карті Європи Україну жовтим кольором, а Польщу Червоним. Zaznacz miasto Kraków i Lwów. Познач місто Львів і Краків Połącz miasta prostą linią. З’єднай ці міста однією лінією 18 4. Z jakim państwem kojarzy Wam się ten kwiat? Napisz jego nazwę. 4. З якою країною пов’язана ця квітка? Напиши назву квітки. ………………. - ……………………….. ……………………… - ………………………….. 19 5. Oznacz na mapie Krakowa naszą szkołę i Rynek Krakowski. 5. Познач на карті Кракова нашу школу і Краківський Ринок. 6. Wpisz do tabeli sławnych ludzi z Twojego kraju. 6. Впиши в таблицю відомих людей з твоєї країни. UKRAINA POLSKA Poeta Поет Malarz Художник Piłkarz Футболіст Piosenkarz Співак 20 7. Ile ludzi zamieszkuje w naszych państwach? 7. Скільки людей проживає в наших країнах? UKRAINA - ……………………………. POLSKA - ……………………………… 8. Napiszcie definicję pojęcia „tolerancja” po polsku i ukraińsku. 8. Напишіть чим є “толеранція” українською та польською мовами. 9. Napiszcie definicję pojęcia „współpraca” po polsku i ukraińsku. 9. Напишіть що таке “співпраця” польською і українською мовами. 10. Narysujcie na kartce obrazek pt.: „Las”. 10. Намалюйте на аркуші картину під назвою “Ліс” 21 Załącznik nr 2 Podstawowe zwroty grzecznościowe po ukraińsku: cześć – Привіт (pryvit) dzień dobry – Добрий день (dobryj den') dobry wieczór – Добрий вечір (dobryj weczir) zapraszamy! – Запрошуємо! (zaproszujemo) do widzenia – До побачення (do pobaczenia) jak masz na imię? – Як тебе звати? (jak tebe zwaty) bardzo mi miło – Дуже приємно (duże pryjemno) nazywam się... – мене звати... (mene zwaty...) czego ci potrzeba? – що вам потрібно? (szczo wam potribno) wszystko w porządku? – Все в порядку? (wse w porjadku) proszę – будь ласка (budʹ laska) dziękuję bardzo – Дуже дякую (duże djakuju) przepraszam – перепрошую (pereproszuju) nie ma za co! – Нема за що (nema za szczo) smacznego – смачного [smacznoho] Inne zwroty przydatne w rozmowie: jest / nie ma – є / немає (je / nemaje) tak / nie – так / ні (tak / ni) nie wiem – я не знаю (ja ne znaju) nie rozumiem – я не розумію (ja ne rozumiju) Podstawowe pytania po ukraińsku: ile? – скільки (skil'ky) co – що (szczo) jak – як (yak) ile – скільки (skilʹky) kto – хто (khto) gdzie? – де? (de) skąd? – звідки? (zwidky) dokąd? – куди? (kudy) 22 kiedy? – коли? (koly) od kiedy? do kiedy? – відколи? доколи? (widkoly, dokoly) ile masz lat? – скільки тобі років? (skilʹky tobi rokiv?) mam … lat – Я … років (ja … rokiv) jaki jest twój numer telefonu? – Який у вас номер телефону? (jakyj u was nomer telefonu) Podstawowe zwroty dotyczące drogi / kierunku / podróży: wyjdź na zewnątrz – Вийти на вулицю (wyjty na wulycju) idź prosto – Іди прямо (idy prjamo) skręć w prawo – Поверніть праворуч (powernitʹ praworucz) skręć w lewo – Поверніть ліворуч (powernitʹ livorucz) wejście – вхід (wchid) wyjście – Вихід (wychid) przystanek autobusowy – автобусна зупинка (avtobusna zupynka) autobusy – автобуси (awtobusy) pociągi – поїзди / потяги (pojizdy / potjahy) bilet – квиток (kvytok) Inne przydatne słówka w języku ukraińskim: sklep – магазин (mahazyn) apteka – аптека (aptéka) leki – ліки (liky) szpital – лікарня (likarna) jedzenie – їжа (jiża) picie – напої (napoji) pić – пити (pyty) sklep spożywczy – продуктовий (produktovyj) restauracja – ресторан (restoran) koc – ковдра (koudra) zamknięte – зачинено (zaczyneno) mieszkanie – квартира (kwartyra) toaleta – туалет (tualet) wstań – Вставай (vstavaj) 23 usiądź – Сідайте (sidajte) narysuj – малювати (maluvaty) Pory dnia i czas rano – ранок (ranok) dzień – день (denʹ) wieczór – вечір (veczir) noc – ніч (nicz) godzina – година (hodyna) tydzień – тиждень (tyzhdenʹ) miesiąc – місяць (misyatsʹ) rok – рік (rik) dzisiaj – сьогодні (sʹohodni) jutro – завтра (zavtra) wczoraj – вчора (vczora) 24 Załącznik nr 3 25 Załącznik nr 4 26 R o z d z i a ł I I J E S I E Ń 27 1. Dorota Pitala Pierwszy dzień jesieni Scenariusz zajęć języka polskiego jako obcego Poziom: A1/A2 (klasy I-III) Blok tematyczny: W kręgu świąt i uroczystości Cele ogólne Zwrócenie uwagi na zmiany związane z jesienią, zachodzące w przyrodzie. Rozwijanie umiejętności współdziałania w sytuacji zabawowo-zadaniowej. Poznanie nazw darów jesieni. Rozwijanie umiejętności dobierania stroju odpowiednio do pogody. Rozwijanie umiejętności językowych w zakresie słownictwa biernego i czynnego. Rozbudzanie zainteresowań światem przyrody. Cele szczegółowe Uczeń: potrafi tworzyć słownik tematyczny związany z jesienią, umie wypowiadać się na temat własnych doświadczeń związanych ze zmianami zachodzącymi w przyrodzie jesienią, potrafi wskazać wokół siebie kolory kojarzące się z jesienią, nazywa przedmioty związane z jesienią, słucha uważnie wiersza i odpowiada na pytania dotyczące jego treści, aktywnie uczestniczy w zajęciach. Metody pracy: podające – wiersz, pogadanka, rozmowa kierowana, eksponujące – ilustracja, praktyczne – szyfr, karty pracy, aktywizujące – zagadki. 28 Formy pracy indywidualna i zbiorowa Środki dydaktyczne: wzrokowe – ilustracja jesieni, słuchowe – wiersz, zagadki, wzrokowo-słuchowe – łączenie elementów i ich nazywanie. Przebieg zajęć 1. Czynności przygotowawcze Nauczyciel wita dzieci, sprawdza obecność, przedstawia temat zajęć. Powitanie: Witam wszystkich w czerwonych skarpetkach, witam wszystkich, którzy… (utrwalenie kolorów, podkreślenie kolorów jesieni). Zabawa powitalna. Przypomnienie nazw kolorów: żółty, czerwony, pomarańczowy, brązowy, zielony. Na umówiony sygnał dzieci szukają przedmiotu w podanym kolorze poruszając się po całej sali. 2. Czynności podstawowe Szyfr. Dzieci rozszyfrują temat zajęć (Załącznik 1.) Nauczyciel informuje dzieci, że kalendarzowa jesień zaczyna się zawsze 23 września i trwa do 22 grudnia. Wiersz. Nauczyciel czyta dzieciom wiersz Pani Jesień na spacerze (Załącznik 2.). Pytania. Dzieci próbują odpowiedzieć na pytania: - Co robiła jesień? - Co schowała w fartuszku? - Co zbierała do koszyka? - Po czym poznajemy, że nadeszła jesień? 29 Nazwa z obrazkiem. Nauczyciel prosi dzieci, aby po kolei wymieniły wszystkie dary jesieni, które wystąpiły w wierszu. Dzieci podają nazwę i łączą ją z obrazkiem. Uczniowie wymieniają elementy związane z jesienią – jabłko, jeżyny, gruszki, dynia, por, seler, ziemniaki, listki kolorowe, orzechy, grzyby, kasztany, żołędzie, jarzębina. (Załącznik 3.). Karta pracy. Dzieci łączą w pary dary jesieni (Załącznik 4.) i głośno wymieniają ich nazwy. Szyfr. Uczniowie rozszyfrowują nazwy (Załącznik 5.), utrwalając ich pisownię. *Zagadki. Nauczyciel dzieli dzieci na dwa zespoły i zadaje im zagadki związane z jesienią. Zespół, który odgadnie więcej zagadek, wygrywa.(Załącznik 6.). *Ilustracja. Nauczyciel prezentuje ilustrację przedstawiającą przyrodę jesieni (Załącznik 7.). Uczniowie nazywają kwiaty, owoce, warzywa, drzewa charakterystyczne dla tej pory roku. *w zależności od poziomu grupy i czasu 3. Czynności końcowe Uczniowie odpowiadają na pytanie: „Co najbardziej, a co najmniej podobało ci się na dzisiejszych zajęciach”? Pożegnanie. Nauczyciel żegna dzieci zabawą „Żegnam wszystkich, którzy lubią dynie… (nauczyciel wykorzystuje wyrazy poznane na lekcji). Bibliografia: https://www.akademianiemanudka.pl/2020/10/jesien-karty-pracy-prace- plastyczne.html, dostęp: 2.02.2023 https://www.pngegg.com/pl/search?q=jesienne+owoce, dostęp: 2.02.2023 https://miastodzieci.pl/zagadki/zagadki-dla-dzieci-o-jesieni/ , dostęp: 2.02.2023 30 Załącznik 1. 31 Załącznik 2. 32 Załącznik 3. 33 Załącznik 4. 34 Załącznik 5. 35 Załącznik 6. https://miastodzieci.pl/wp-content/uploads/2019/04/autumn-1649362_1920.jpg, dostęp: 2.02.23 https://miastodzieci.pl/wp-content/uploads/2019/04/rowan-1546556_1920.jpg, dostęp: 2.02.23 36 https://miastodzieci.pl/wp-content/uploads/2015/09/cid_d8b2a4e4-bb7f-4c78-b2b5-1a0b6b632865internet.jpg, dostęp: 2.02.23 https://miastodzieci.pl/wp-content/uploads/2015/09/deszczyk.jpg, dostęp: 2.02.23 37 https://miastodzieci.pl/wp-content/uploads/2019/04/park-3682796_1920.jpg, dostęp: 2.02.23 https://miastodzieci.pl/wp-content/uploads/2006/10/gathering-448866_1280.jpg, dostęp: 2.02.23 38 https://miastodzieci.pl/wp-content/uploads/2016/10/hallowen-dynia.jpg, dostęp: 2.02.23 39 Załącznik 7. https://e7.pngegg.com/pngimages/127/306/png-clipart-fruits-on-basket-illustration-autumn-leaf-color-fruit-basket-with- fruits-and-autumn-leaves-natural-foods-food-thumbnail.png, dostęp: 2.02.23 https://e7.pngegg.com/pngimages/352/660/png-clipart-autumn-computer-icons-fruit-autumn-natural-foods-food- thumbnail.png, dostęp: 2.022.23 40 2. Jolanta Chlebowska-Kasztelan Chłopcy w naszej klasie. Dzień Chłopaka. Scenariusz zajęć języka polskiego jako obcego Poziom: A2 (klasy IV-VIII) Blok tematyczny: W kręgu świąt i uroczystości Cele ogólne ● Rozwijanie umiejętności językowych w zakresie słownictwa biernego i czynnego. ● Zapoznanie ze zwyczajem obchodzenia 30 września każdego roku w szkołach, domach, zakładach pracy Dnia Chłopaka. Cele szczegółowe Uczeń: wyszukuje w tekście przymiotniki, dostrzega różnice między przymiotnikami w stopniu równym a wyższym i najwyższym, bada podobieństwa i różnice w stopniowaniu przymiotników między stopniem równym a wyższym, stopniuje przymiotniki w stopniu wyższym i najwyższym, poszerza zasób słów związanych z tematem, współpracuje w grupie. Formy pracy indywidualna i zbiorowa. Metody pracy: podające – pogadanka, rozmowa kierowana, opowiadanie, eksponujące – ilustracje, praktyczne – pokaz z objaśnieniami, aktywizujące – burza mózgów. 41 Środki dydaktyczne: wzrokowe-słuchowe – karty pracy z tekstem odczytywanym głośno przez nauczyciela i ilustracjami (wyświetlane także przez nauczyciela na tablicy multimedialnej/ekranie). Przebieg zajęć 1. Czynności przygotowawcze Nauczyciel wita dzieci, sprawdza obecność, przedstawia cel zajęć. 2. Czynności podstawowe Nauczyciel dzieli uczniów na 3-4-osobowe grupy (ew. uczniowie robią to sami lub podział dokonuje się w wyniku losowania) i rozdaje dzieciom karty z tekstem i zadaniem. (Karta pracy 1.) Nauczyciel głośno odczytuje opowiadanie, a uczniowie śledzą tekst na kartkach. Dzień Chłopaka w naszej klasie Dziś w naszej klasie było bardzo wesoło. Obchodziliśmy Dzień Chłopaka. Wcześnie rano dziewczyny razem z wychowawczynią udekorowały naszą salę balonami i serpentynami. W trzech dużych koszach ukryły prezenty dla chłopaków. Na stołach rozłożyły małe talerze, kolorowe serwetki i białe kubki oraz przygotowane przez naszych rodziców smakowite ciasta i soki owocowe oraz wodę. Kiedy zadzwonił dzwonek na pierwszą lekcję, dziewczyny włączyły wesołą muzykę i zaprosiły chłopców do sali. Ależ zrobili wielkie oczy, gdy zobaczyli piękną salę, słodkości i … tajemnicze kosze. Pani poprosiła, byśmy usiedli na dywanie wokół koszy. Najpierw każdy z chłopców podchodził do pierwszego lub drugiego kosza. Zamykał oczy, wybierał paczkę i wracał na miejsce. Potem pani losowała imię i wybrany chłopak podchodził do trzeciego kosza, z którego mógł wyjąć drugi prezent. Gdy każdy miał już przed sobą dwa pakunki, pani pozwoliła niecierpliwym chłopakom rozpakować prezenty. Okazało się, że z pierwszego kosza można było wylosować ciepłe skarpetki lub ładne karty do gry. W drugim koszu ukryte były małe piłki i słodkie czekolady. Trzeci krył w sobie prawdziwe skarby. Były w nim ciekawe gry planszowe, grube książki i drogie kostki Rubika. Niektórzy chłopcy wymienili się prezentami. Dominik dał Jasiowi piłkę, a Jasiek oddał mu kostkę Rubika. Najważniejsze, że każdy z chłopców był zadowolony. Potem przez dwie godziny wspólnie się bawiliśmy, śmialiśmy się i objadaliśmy się smakołykami. Placek ze śliwkami był pyszny, ale chłopcy uznali, że sernik z lukrem był 42 smaczniejszy. Natomiast nasza pani, która jest prawdziwym łasuchem, stwierdziła, że tort bezowy był najlepszy. To był cudowny dzień. Nauczyciel pyta, czy wszystkie słowa i zwroty są zrozumiałe. Jeżeli nie, objaśnia je. Warto zwrócić uwagę na takie słowa i wyrażenia, jak zrobili wielkie oczy, serpentyny, kostka Rubika, łasuch, sernik z lukrem. Następnie przypomina, jakie wyrazy nazywamy przymiotnikami. Prosi uczniów, by podali pytania, na jakie przymiotniki odpowiadają (jaki? jaka? jaki? jacy? jakie?). Potem zleca uczniom, by podkreślili w tekście wszystkie wyrazy, które są przymiotnikami. Po upływie wyznaczonego czasu nauczyciel razem z uczniami sprawdzają, czy każda grupa odnalazła wszystkie wyrazy. Potem nauczyciel zwraca uwagę uczniów na drugie i trzecie zdania w przedostatnim, piątym akapicie. (Najlepiej wyświetlić je na tablicy multimedialnej (ekranie) lub zapisać na tablicy i podkreślić trzy przymiotniki wskazane poniżej). Placek ze śliwkami był pyszny, ale chłopcy uznali, że sernik z lukrem był smaczniejszy. Natomiast nasza pani, która jest prawdziwym łasuchem, stwierdziła, że tort bezowy był najlepszy. Nauczyciel zaprasza uczniów do burzy mózgów i rozstrzygnięcia problemu, w czym są podobne (znaczeniowo), a czym się różnią wyróżnione przymiotniki (stopniem, wskazują, które ciasto miało lepszy lub najlepszy smak). Nauczyciel podsumowuje rozmowę, że przymiotniki w języku polskim podlegają stopniowaniu. Potem grupa może wykonać pierwsze i drugie polecenie na Karcie pracy 2. Następnie nauczyciel rozdaje uczniom wklejkę do zeszytu z zasadami stopniowania przymiotników. (Załącznik 2.) Dzieci wklejają wlepkę, a nauczyciel wyświetla jej treść na tablicy multimedialnej (ekranie). Potem uczniowie razem z nauczycielem analizują przestawione tam przykłady wskazując sposoby tworzenia stopnia wyższego i najwyższego. 43 Nauczyciel prosi, by uczniowie w grupach wypełnili tabelę z przymiotnikami na Karcie pracy 1. oraz wykonali polecenie 3. na Karcie pracy 2, a na końcu zadanie na Karcie pracy 3. Nauczyciel kontroluje przebieg prac w zespołach, i koryguje ewentualne błędy. 3. Czynności końcowe Nauczyciel dziękuje uczniom za wspólną pracę. Na koniec dodaje, że nie wszystkie przymiotniki podlegają stopniowaniu, o czym przyjdzie się im jeszcze dowiedzieć w przyszłości. Nauczyciel przekazuje Kartę pracy 4. jako zadanie domowe, po czym żegna uczniów. Bibliografia: 1. Madelska L., Warchoł-Schlottmann, Odkrywamy język polski. Gramatyka dla uczących (się) języka polskiego jako obcego, Kraków 2018 2. Seretny A., Lipińska E., ABC metodyki nauczania języka polskiego jako obcego, Kraków 2022 44 Załącznik 1. Stopień wyższy Najczęściej stopniujemy tak: Stopień równy temat zakończony na spółgłoskę Stopień wyższy +szy +sza +sze Stopień równy temat zakończony na grupę spółgłosek Stopień wyższy +iejszy +iejsza +iejsze młody młodszy ładny ładniejszy bogata bogatsza smutna smutniejsza stare starsze ważne ważniejsze Czasami litery znikają lub zmieniają się na inne, np. tak: Stopień równy Stopień wyższy +szy +sza +sze Stopień równy Stopień wyższy +szy +sza +sze brzyd-ki brzydszy wesoły weselszy szer-oka szersza miła milsza dale-kie dalsze drogie droższe Są też i wyjątki3 oraz stopniowanie opisowe. Stopień równy Stopień wyższy Stopień równy Stopień wyższy bardziej/mniej dobry lepszy chory bardziej chory zły gorszy interesujący bardziej interesujący mały mniejszy kolorowy bardziej kolorowy duży większy Stopień najwyższy jest bardzo prosty. Uff! Dodaj tylko naj- do stopnia wyższego. naj-młodszy naj-bardziej kolorowy naj-lepsza naj-mniej sympatyczna 3przymiotniki supletywne za: Madelska L., Warchoł-Schlottmann M., Odkrywamy język polski. Gramatyka dla uczących (się) języka polskiego jako obcego, Kraków 2018, s.106 45 Karta pracy 1. Dzień Chłopaka w naszej klasie Dziś w naszej klasie było bardzo wesoło. Obchodziliśmy Dzień Chłopaka. Wcześnie rano dziewczyny razem z wychowawczynią udekorowały naszą salę balonami i serpentynami. W trzech dużych koszach ukryły prezenty dla chłopaków. Na stołach rozłożyły małe talerze, kolorowe serwetki i białe kubki oraz przygotowane przez naszych rodziców smakowite ciasta i soki owocowe oraz wodę. Kiedy zadzwonił dzwonek na pierwszą lekcję, dziewczyny włączyły wesołą muzykę i zaprosiły chłopców do sali. Ależ zrobili wielkie oczy, gdy zobaczyli piękną salę, słodkości i … tajemnicze kosze. Pani poprosiła, byśmy usiedli na dywanie wokół koszy. Najpierw każdy z chłopców podchodził do pierwszego lub drugiego. Zamykał oczy, wybierał paczkę i wracał na miejsce. Potem pani losowała imię i wybrany chłopak podchodził do trzeciego kosza, z którego mógł wyjąć drugi prezent. Gdy każdy miał już przed sobą dwa pakunki, pani pozwoliła niecierpliwym chłopakom rozpakować prezenty. Okazało się, że z pierwszego kosza można było wylosować ciepłe skarpetki lub ładne karty do gry. W drugim koszu ukryte były małe piłki i słodkie czekolady. Trzeci krył w sobie prawdziwe skarby. Były w nim ciekawe gry planszowe, grube książki i drogie kostki Rubika. Niektórzy chłopcy wymienili się prezentami. Dominik dał Jasiowi piłkę, a Jasiek oddał mu kostkę Rubika. Najważniejsze, że każdy z chłopców był zadowolony. Potem przez dwie godziny wspólnie się bawiliśmy, śmialiśmy się i objadaliśmy się smakołykami. Placek ze śliwkami był pyszny, ale chłopcy uznali, że sernik z lukrem był smaczniejszy. Natomiast nasza pani, która jest prawdziwym łasuchem, stwierdziła, że tort bezowy był najlepszy. To był cudowny dzień. 1. Wyszukajcie w tekście przymiotniki, które opisywały prezenty dla chłopców. 2. Wpiszcie je do pierwszej wolnej kolumny. 3. Popiszcie do każdego przymiotnika stopień wyższy i najwyższy. Skorzystajcie z tabeli pomocniczej. 46 stopień równy stopień wyższy stopień najwyższy książka4 gruba grubsza najgrubsza czekolada gra planszowa skarpetki karty do gry kostka Rubika piłka 4 Źródło ilustracji: https://pixabay.com/vectors/beach-ball-ball-inflatable-beach-575425/, https://pixabay.com/illustrations/rubik-s-cube-cube-rubik-puzzle-toy-3347244/ https://pixabay.com/photos/cards-jass-cards-card-game-627167/ https://pixabay.com/photos/amount---say-color-climbing-aka-995463/ https://pixabay.com/photos/monopoly-game-play-cubes-board-6851048/ https://pixabay.com/photos/monopoly-game-play-cubes-board-6851048/ 47 Karta pracy 2. 1. Znajdź w tekście przymiotniki, które opisywały smak pokazanych ciast. 2. Wpisz przymiotniki do odpowiedniej kolumny w zależności od jego stopnia. 3. Uzupełnij tabelę o pozostałe formy tych przymiotników. stopień równy stopień wyższy stopień najwyższy placek ze śliwkami5 sernik z lukrem tort bezowy 5 Źródła ilustracji: https://pixabay.com/photos/plum-cake-plums-streusel-cake-cakes-3641810/ https://pixabay.com/photos/cheesecake-table-dessert-cream-1578691/ https://pixabay.com/photos/mixed-berries-pavlova-pie-cake-1470228/ 48 Karta pracy 3. 1. Odszukajcie w tekście przymiotniki, które określały przedmioty przedstawione na rysunkach. 2. Uzupełnijcie tabelę o stopień wyższy i najwyższy przymiotników. serwetki6 kolorowe kosz tajemniczy 6 Źródła ilustracji: https://pixabay.com/photos/laundry-basket-wicker-basket-wicker-2414021/ https://pixabay.com/photos/napkins-paper-backgrounds-white-4847737/ 49 Karta pracy 4. 1. Wpisz w luki stopień wyższy przymiotników. 2. Podpisz na rysunku, jak mają na imię chłopcy. 3. Uzupełnij tabelę właściwymi formami przymiotnika. https://pixabay.com/photos/boys-brothers-family-child-cute-554375/ Dominik jest (wysoki) ________________ niż Jasiek. Jasiek jest (niski) ________________ niż Dominik. Jasiek ma (jasne)_______________________ włosy niż Dominik. Dominik ma (ciemne) _______________________ włosy niż Jasiek. stopień równy stopień wyższy stopień najwyższy wysoki niski jasny ciemny ……………………. ……………………. 50 3. Agnieszka Wątorek Nasi domowi ulubieńcy. 4 października Światowy Dzień Zwierząt. Scenariusz zajęć języka polskiego jako obcego Poziom: A1/uczniowie z Ukrainy w wieku 8-10 lat Blok tematyczny: W kręgu świąt i uroczystości. Czas: 90 minut Cele ogólne Nauka formuł na powitanie stosowanych w sytuacjach oficjalnych i nieoficjalnych. Utrwalanie nazw zwierząt domowych w różnych postaciach fleksyjnych. Wprowadzenie nazw przymiotnikowych: powolny, zdrowy/zdrów, wierny, gadatliwy, strachliwy, leniwy, biedny, jadowity oraz czasowników: marzyć (o), tęsknić (za), prosić (o), pragnąć, troszczyć się (o) wraz z ich rekcją. Zapoznanie z konstrukcjami składniowymi typu: Ktoś mieszka z kimś, Ktoś marzy o czymś, Ktoś tęskni za czymś. Rozwijanie umiejętności słuchania i czytania ze zrozumieniem. Zachęcanie do budowania własnych pytań. Cele szczegółowe (operacyjne): Uczeń: używa formuł powitalnych stosownie do okoliczności rozmowy (Dzień dobry, Cześć, Witaj, Hej, Siema, Kopę lat, Czołem, Graba), nazywa domowych ulubieńców (pies, kot, chomik, królik, świnka morska, rybki, papuga, kanarki, żółw, wąż), podkreśla w tekście wyrazy reprezentujące wskazaną kategorię obiektów (żywe stworzenia), stosuje właściwe formy fleksyjne dla rzeczowników nazywających zwierzęta, używa określeń odnoszących się do zwierząt (powolny, zdrowy/zdrów, wierny, gadatliwy, strachliwy, leniwy, biedny, jadowity), 51 łączy czasowniki: marzyć (o), tęsknić (za), prosić (o), pragnąć, troszczyć się (o) z właściwymi pod względem semantycznym i gramatycznym rzeczownikami, słucha uważnie tekstu, śledząc go wzrokiem, ocenia prawdziwość zdań odnoszących się do treści listu, uczestniczy we wspólnej dyskusji na temat domowych ulubieńców. Metody pracy: podające: metoda słowno-oglądowa, praca z tekstem, pogadanka, opis, objaśnianie, eksponujące: pokaz z elementami przeżycia, praktyczne: pokaz z objaśnieniem, instruktaż, ćwiczenia językowe, gry dydaktyczne. Formy pracy: praca indywidualna zróżnicowana, praca w parach, praca zbiorowa zróżnicowana. Pomoce dydaktyczne: wzrokowe: obrazki, karty pracy, teksty drukowane, słuchowe: czytane teksty. 52 Przebieg zajęć Etap zajęć Czynności nauczyciela Czynności ucznia Czynności przygotowawcze, w tym wprowadzenie tematu. - Nauczyciel wita się z uczniami, sprawdza obecność, a następnie przeprowadza krótką powtórkę materiału z poprzednich zajęć. - Podchodzi po kolei do każdego ucznia z zestawem rozciętych na pół kart odwróconych obrazkiem do dołu (Karta pracy 1.). - Prosi uczniów, aby przywitali się w parach pozdrowieniem ze swojej kartki, a następnie spróbowali odgadnąć temat zajęć. Wyjaśnia uczniom, kiedy można się witać w określony sposób. -Formułuje temat zajęć i zapisuje go na tablicy. - Zapoznaje uczniów z celami lekcji oraz zasadami pracy. - Uczniowie odpowiadają na powitanie nauczyciela i na jego pytania dotyczące materiału z poprzednich zajęć. - Losują po jednej karcie z połówką zwierzęcia i szukają drugiej połówki u kogoś innego. Potem nazywają swój obiekt i łączą się w pary. - Witają się, używając zapisanej na karcie formuły i podają propozycje tematu zajęć. Słuchają wyjaśnień i podają przykłady zastosowania określonych formuł powitalnych. - Przepisują temat lekcji z tablicy. - Przyswajają zasady pracy na lekcji. 53 Czynności podstawowe 1. Nauczyciel prosi o wysłuchanie zagadek i zapisanie na kartce przez każdą parę swoich odpowiedzi (Karta 2.). 2. Pokazuje Kartę 3. i kolejnym uczniom zadaje pytanie: Z kim mieszkasz w domu? Jeśli trzeba, dopytuje o zwierzęta. 3. Rozdaje karty z tekstem wiersza Przyjaciel i prosi, aby uczniowie podkreślili w nim nazwy zwierząt. 4. Zadaje pytanie: O jakich zwierzętach była mowa w tekście wiersza? 5. Rozdaje karty z ilustracjami dzieci (Karta 5.) i prosi uczniów o tworzenie odpowiedzi na pytanie O czym marzy x? 6. Kładzie przed każdym uczniem Kartę 6. i wskazując palcem kolejne mieszkanka zwierząt, pyta np.: Czyja jest ta klatka? Czyje legowisko? Czyje akwarium? 1. Uczniowie słuchają i zapisują odpowiedzi. Wygrywa ta para, która rozpozna najwięcej zwierząt. 2. Wskazani uczniowie odpowiadają na pytanie nauczyciela, wymieniając oprócz członków rodziny zwierzęta. 3. Samodzielnie czytają tekst wiersza (Karta 4.) i podkreślają odpowiednie wyrazy. 4. Odpowiadają na pytanie nauczyciela. 5. Konstruują zdania typu: Jacek marzy o psie. Filip marzy o kocie. Kasia marzy o rybce. 6. Odpowiadają na pytania, używając formy dopełniacza dla nazw zwierząt i łączą sylwetki pupilów z odpowiednimi mieszkankami. 54 7. Proponuje uczniom zabawę pantomimiczną w naśladowanie postaci zwierzęcych. 8. Prosi uczniów, aby ustalili jadłospis dla zwierząt domowych, uzupełniając tabelkę (Karta 7.). 9. Rozdaje uczniom Kartę 8. i prosi o uzupełnienie wyrażeń nazwami odpowiednich zwierząt. 10. Umieszcza etykietę z nazwą pupila na plecach ochotnika, który ma za zadanie dowiedzieć się od innych, jakim jest zwierzęciem. 11. Zapowiada czytanie listu od Azorka (Karta 9.). Zachęca dzieci do śledzenia wzrokiem tekstu oraz uważnego słuchania. 12. Po przeczytaniu tekstu prosi uczniów o dokonanie oceny prawdziwości zdań i dyskusję. 13. Inicjuje pogadankę dotyczącą odpowiedzialności człowieka za swojego pupila. 7. Ochotnicy wcielają się w postać wybranego zwierzęcia i prezentują kolegom zagadki ruchowe. 8. Dopisują do nazw przysmaków nazwy odpowiednich zwierząt (nazwy w formie celownika). 9. Uzupełniają schematy wyrażeń nazwami zwierząt. 10. Ochotnik zadaje pytania na TAK/NIE, aby dowiedzieć się, kim jest, a pozostali uczestnicy zabawy odpowiadają. 11. Zapoznają się z treścią listu, śledząc tekst wzrokiem. 12. Oceniają prawdziwość zdań, zadają nauczycielowi pytania, dyskutują na temat listu. 13. Uczestniczą w dyskusji, dzielą się swoją wiedzą, doświadczeniami, opiniami. 55 Czynności końcowe Nauczyciel zadaje pytanie: Czego nauczyliście się na dzisiejszych zajęciach? - Żegna się z uczniami. Uczniowie odpowiadają na pytanie nauczyciela. - Żegnają się z nauczycielem. Bibliografia 1. https://przedszkolankowo.pl/2017/10/22/domowi-ulubiency-prezentacja- multimedialna/domowi-ulubiency-prezentacja-multimedialna-2/, dostęp: 4.04.2023 2. https://przedszkolankowo.pl/2017/10/22/domowi-ulubiency-tekst-pomoce/, dostęp: 4.04.2023http://boberkowy-world.blogspot.com/2018/10/zwierzeta-domowe- wprowadzenie-do.htm, dostęp: 6.04.2023 3. http://boberkowy-world.blogspot.com/2017/02/zwierzeta-domowe-jak-nalezy-o-nie- dbac.html, dostęp: 6.04.2023 56 KARTA PRACY 1 POLECENIE: Dowiedz się, kto ma drugą połówkę Twojego obrazka. Przywitaj się z tą osobą (biernik). Dzień dobry! Dzień dobry! Cześć! Cześć! Witaj! Witaj! Hej! Hej! Siema! Siema! Kopę lat! Kopę lat! Czołem! Czołem! Graba! Graba! https://przedszkolankowo.pl/2017/10/22/domowi-ulubiency-prezentacja-multimedialna/domowi- ulubiency-prezentacja-multimedialna-2/ 57 KARTA PRACY 2 POLECENIE: Zgadnijcie w parach, o jakich zwierzętach mówię. Odpowiedzi zapiszcie (mianownik). Zwykle słychać go z daleka, Gdy na obcych głośno szczeka. Ma długie uszy, futro puszyste, Uwielbia chrupać młodą kapustę. Znakomicie to zwierzę pływa, Jednak nigdy się nie odzywa. Ma pazury, mocno drapie, Na kolację myszy łapie. Kłapie dziobem jak szalona, Powtarzając cudze słowa. To puszyste zwierzę tak się nazywa, Jak ktoś, kto ma ryjek i w morzu pływa. KARTA PRACY 3 POLECENIE: Powiedz, z kim mieszkasz w domu (narzędnik). Czy o nikim nie zapomniałeś/aś? https://przedszkolankowo.pl/2017/10/22/domowi-ulubiency-tekst-pomoce/ 58 KARTA PRACY 4 POLECENIE: Przeczytaj wiersz Przyjaciel i podkreśl w nim wszystkie nazwy zwierząt (zmodyfikowany wiersz B. Formy). Marzy Filip o kocie, za psem wciąż tęskni Jacek. Adam chce mieć królika lub świnkę morską w klatce. Kasia prosi o rybkę, a o kanarki Ola. Ania pragnie chomika, papugi ary – Jola. Każdy chce przyjaciela, dużego lub małego, by dzielić z nim swe życie i troszczyć się o niego. http://boberkowy-world.blogspot.com/2018/10/zwierzeta-domowe-wprowadzenie-do.htm 59 KARTA PRACY 5 POLECENIE: Powiedz, o jakim zwierzątku marzy każde z dzieci (miejscownik). MIEJSCOWNIK O kim? O czym? https://przedszkolankowo.pl/2017/10/22/domowi-ulubiency-tekst-pomoce/ Jacek KasiaFilip Ania Jola OlaAdam 60 KARTA PRACY 6 POLECENIE: Powiedz, czyje to mieszkanko (dopełniacz). http://boberkowy-world.blogspot.com/2018/10/zwierzeta-domowe-wprowadzenie-do.html 61 KARTA PRACY 7 POLECENIE: Napisz, komu można dać wymienione przysmaki (celownik). MIĘSO KAPUSTĘ NASIONA SŁONECZNIKA MUCHY OWOCÓWKI SAŁATĘ ………………… …………. ………………… …………. ………………… …………. ……………… …….……. ……………… …………. RYBĘ MARCHEWKĘ OWIES KUKURYDZĘ PLANKTON ………………… …………. ………………… …………. ………………… …………. ……………… …….……. ……………… …………. PSZENICĘ ORZECHY LARWY OWADÓW STEKI WOŁOWE KOKOS ………………… …………. ………………… …………. ………………… …………. ……………… …….……. ……………… …………. KARTA PRACY 8 POLECENIE: Dokończ wyrażenia właściwą nazwą zwierzęcia (porównania). Powolny jak …………………….. Zdrów jak ………………….…. Wierny jak ……………….……. Gadatliwy jak …………………….. Strachliwy jak …………………….. Leniwy jak …………………….. Biedny jak …………………….. Jadowity jak …………………….. 62 KARTA PRACY 9 POLECENIE: Wysłuchaj tekstu, zastanów się nad nim i oceń, czy podane niżej zdania są prawdziwe. Nazywam się Azorek. Jestem pieskiem, którego w życiu spotkało dużo złego. Moja Pani kupiła sobie mnie na święta. Zapomniała, że jestem prawdziwy i traktowała mnie jak zabawkę. Czasami mnie przytulała, ale jak miała zły humor, to okropnie na mnie krzyczała. Często zapominała dawać mi jeść. Jak jej przypominałem, to się jeszcze bardziej denerwowała i zamykała mnie w łazience. Moja Pani nie lubiła wychodzić ze mną na spacer, więc nie miałem gdzie zrobić siku czy kupki. Dlatego załatwiałem się czasem w salonie. Wtedy Pani mnie biła. Bardzo kochałem swoją Panią, ale ona chyba mnie nie. Chociaż któregoś dnia wzięła mnie na spacer. Z radości piszczałem i merdałem ogonkiem. W pewnym momencie, Pani przywiązała mnie do drzewa i gdzieś poszła. Czekałem, aż wróci, ale na próżno. Tymczasem robiło się coraz ciemniej, a ja tkwiłem przywiązany do tego drzewa. Okropnie się bałem. Było mi zimno i chciało mi się jeść. Zasnąłem, a kiedy nad ranem otworzyłem oczy, zobaczyłem nad sobą małą dziewczynkę z tatą. Patrzyła na mnie uważnie. Chciałem się ukryć, bo nie wiedziałem, co to za jedna. Wtedy tata dziewczynki podszedł do mnie powoli i poczęstował mnie psimi przysmakami. Zjadłem je, bo strasznie mi burczało w brzuszku. Wtedy ten Pan mnie odwiązał i zabrał do swego domu. I wiecie co się stało? Ci ludzie pokochali mnie! Opiekowali się mną, karmili, wyprowadzali na podwórko, a ja stałem się najszczęśliwszym pieskiem na świecie. http://boberkowy-world.blogspot.com/2017/02/zwierzeta-domowe-jak-nalezy-o-nie-dbac.html a. Pani kupiła sobie Azorka na urodziny. P/F b. Pani nigdy nie przytulała Azorka. P/F c. Azorek był zamykany w łazience. P/F d. Azorek nie kochał swojej Pani. P/F e. Pani porzuciła kłopotliwego Azorka. P/F f. Pani wróciła po Azorka. P/F g. Azorka uratował Pan z małą dziewczynką. P/F h. Azorek był tak przestraszony, że nie chciało mu się jeść. P/F i. Pan dał Azorkowi psie przysmaki. P/F j. Azorek znalazł dobrych opiekunów. P/F 63 4. Anita Radecka Dziś jest Dzień Nauczyciela, dzień radości i wesela… Jak obchodzimy Dzień Edukacji Narodowej? Scenariusz zajęć języka polskiego jako obcego Poziom: B1, klasa 3 SP Blok tematyczny: W kręgu świąt i uroczystości. Cele ogólne: Rozwijanie umiejętności językowych w zakresie słownictwa biernego i czynnego. Rozwijanie umiejętności językowych związanych z Dniem Edukacji Narodowej. Rozwijanie kompetencji kulturowych. Ćwiczenie czytania ze zrozumieniem. Udział w dyskusji i argumentowanie. Cele szczegółowe Uczeń: ćwiczy czytanie tekstu ze zrozumieniem, objaśnia sposób obchodzenia Dnia Edukacji Narodowej, doskonali głośne czytanie, wyszukuje informacje w tekście. Metody: podające – pogadanka, rozmowa kierowana, praktyczne – pokaz z objaśnieniem. Formy pracy: indywidualna/zbiorowa Środki dydaktyczne: wzrokowe – tekst, wykreślanka, słuchowe – zagadki. 64 Przebieg zajęć 1. Czynności przygotowawcze: Nauczyciel wita się z dziećmi, sprawdza obecność, przedstawia temat zajęć. Powitanie: Nauczyciel wita dzieci rymowanką: Ręce – w bok, nogi – skok, gimnastyka cały rok! Baw się z nami tak, co dnia – gimnastyka zdrowie da!!! O kim dziś będziemy mówić? Wtedy się dowiecie, Gdy zagadki wysłuchacie I ją odgadniecie. Razem się z dziećmi bawi i uczy, A miłość w jej sercu wielka W przedszkolu i szkole Pani ukochana To jest nasza … (Nauczycielka)7 Nauczyciel informuje uczniów, że 14 października obchodzimy Dzień Edukacji Narodowej. Zapisanie tematu oraz swobodna rozmowa na temat tego, co uczniowie wiedzą na temat Dnia Edukacji Narodowej. 2. Czynności podstawowe: Zapoznanie uczniów z rysem historycznym Dnia Edukacji Narodowej. Podanie najważniejszych informacji, ćwiczenie głośnego czytania ze zrozumieniem: 7 Agata Dziecharczyk, Zagadka do zajęć o nauczycielach, https://eduzabawy.com/wierszyki/agata- dziechciarczyk/zagadka-zajec-o-nauczycielach/, dostęp: 2.04.23. 65 Dzień Edukacji Narodowej – polskie święto oświaty i szkolnictwa wyższego ustanowione 27 kwietnia 1972 roku, określone ustawą – Karta praw i obowiązków nauczyciela jako Dzień Nauczyciela. Od 1982 roku na mocy ustawy Karta Nauczyciela obchodzone jako Dzień Edukacji Narodowej. Upamiętnia rocznicę powstania Komisji Edukacji Narodowej, która została utworzona z inicjatywy króla Stanisława II Augusta Poniatowskiego i zrealizowana przez Sejm Rozbiorowy w dniu 14 października 1773 roku. Potocznie dzień ten nadal zwany jest Dniem Nauczyciela. Historia Dnia Nauczyciela w Polsce ma swoje początki w 1957 roku. Podczas Światowej Konferencji Nauczycielskiej w Warszawie ustalono, że dzień 20 listopada będzie Międzynarodowym Dniem Karty Nauczyciela i świętem nauczycieli. Konferencja została zorganizowana przez Związek Nauczycielstwa Polskiego. Ustawa z dnia 27 kwietnia 1972 roku, zwana Kartą praw i obowiązków nauczyciela, wprowadziła Dzień Nauczyciela obchodzony w rocznicę powołania Komisji Edukacji Narodowej. W 1982 roku Kartę praw i obowiązków nauczyciela zastąpiła Karta Nauczyciela, zmieniając nazwę święta na Dzień Edukacji Narodowej oraz wprowadzając przepis: Dzień ten uznaje się za święto wszystkich pracowników oświaty.8 Praca z tekstem, uczniowie udzielają odpowiedzi na pytania: 1. Kiedy ustanowiono Dzień Edukacji Narodowej? 2. Kto utworzył Komisję Edukacji Narodowej? 3. Jak potocznie nazywamy Dzień Edukacji Narodowej? 4. W jaki sposób możemy obchodzić Dzień Edukacji Narodowej? Wykreślanka związana z Dniem Edukacji Narodowej9 3. Czynności końcowe Zapoznanie z wynikami pracy (wykreślanka). Zadanie domowe: Przygotuj laurkę dla swojego nauczyciela. Pożegnanie. 8 Dzień Edukacji Narodowej, [w:] Wikipedia, the free encyclopedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/Dzie%C5%84_Edukacji_Narodowej, dostęp: 2.04.23 9 Wykreślanka związana z Dniem Edukacji Narodowej, [w:] Platforma Wordwall, https://wordwall.net/pl/resource/14852977/dzie%C5%84-nauczyciela-wykre%C5%9Blanka, dostęp: 2.04.23 66 5. Anna Partyka, Katarzyna Krzywak Dlaczego obchodzimy Dzień Wszystkich Świętych? Scenariusz zajęć języka polskiego jako obcego Poziom: A1 Blok tematyczny: W kręgu świąt i uroczystości. Czas trwania zajęć: 45 minut Cele operacyjne: Uczeń: rozwija słownictwo, wyjaśnia znaczenie słów, uzupełniając wskazany tekst, analizuje krótki tekst nieliteracki poprzez wyszukiwanie omawianych terminów, stosuje dwuznaki, wyszukuje je w tekście. Metody: podawcza, praca z tekstem, ćwiczenia utrwalające słownictwo, prezentacja. Formy pracy: indywidualna. Środki dydaktyczne: tekst czytany, karty pracy. 67 Przebieg zajęć: 1. Czynności przygotowawcze: powitanie, sprawdzenie obecności, przygotowanie kart pracy, wprowadzenie do tematyki: Obrzędy i tradycje polskie. 2. Czynności podstawowe. a) Przeczytanie tekstu przez lektora. 1 listopada obchodzimy w Polsce Dzień Wszystkich Świętych. Święto to wywodzi się z kultu zmarłych męczenników. Tego dnia udajemy się na cmentarze, odwiedzamy groby naszych bliskich, zapalamy na nich znicze i składamy kwiaty. b) Prezentacja przedstawiająca słow |
